CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG - SINH HOẠT CHO BỆNH NHÂN GOUT

Khi bị gout, ngoài việc sử dụng thuốc để điều trị thì một chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý là vô cùng quan trọng nhằm ngăn ngừa hoặc làm kéo dài thời gian tái phát bệnh.

Bệnh gout là một bệnh của rối loạn chuyển hóa đạm dẫn đến làm tăng acid uric trong máu. Khi lượng acid uric trong máu tăng cao đến một ngưỡng nào đó, kết hợp với một số điều kiện thuận lợi như nhiệt độ, lượng đạm hấp thụ vào cơ thể,…  thì acid uric sẽ kết tủa thành dạng tinh thể rắn hình kim, rất sắc nhọn, đồng thời lúc này tại các khớp có kết tủa sẽ xảy ra cơn đau dữ dội, kèm theo sưng, nóng, đỏ.

Khi bị gout, ngoài việc sử dụng thuốc để điều trị thì một chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý là vô cùng quan trọng nhằm ngăn ngừa hoặc làm kéo dài thời gian tái phát bệnh.

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân Gout

Nguời bị bệnh gout cần hạn chế các thức ăn có nhiều purin có thể gây tăng acid uric, đặc biệt trong các đợt bệnh cấp tính. Dưới đây là phân loại 3 nhóm thực phẩm có chứa hàm lượng purin theo thứ tự tăng dần:

Nhóm I: 0-50mg purine mỗi l00g thực phẩm
- Trái cây, rau: Tất cả các trái cây, rau, ngoại trừ những người trong nhóm II.
- Các sản phẩm từ sữa như: sữa, kem, sữa chua, kem, phô mai, trứng là các sản phẩm từ sữa có nhiều chất béo.
- Các sản phẩm như bơ, hầu hết các loại dầu nấu ăn, mỡ lợn,…

Nhóm II: 50-150mg purine mỗi l00g thực phẩm
- Gia cầm: gà, vịt, gà tây, ngỗng,…
- Các loại thịt đỏ: thịt bê, thịt bò, thịt cừu, thịt lợn, thịt xông khói và xúc xích.
- Cá (ngoại trừ những loài cá trong nhóm III), hàu, vẹm và loài có vỏ khác như tôm, cua,…
- Ngũ cốc nguyên cám: bao gồm cả bột yến mạch, gạo nâu,…
- Các loại đậu như: đậu tương, bột đậu nành, đậu phụ, đậu xanh, đậu phộng, bơ đậu phộng, hạt điều, đậu Hà Lan,…
- Các loại rau như: súp lơ (bông cải), cải xoăn, rau bina (rau chân vịt), măng tây, trái bơ và nấm,…

 Nhóm III: 150-1000mg purine mỗi l00g thực phẩm
- Các động vật nuôi hoặc ngoài tự nhiên: gà lôi, chim cút, thỏ, thịt thú rừng, nội tạng động vật (thận, tim, lách, gan,…) và các thự phẩm từ nội tạng động vật (pa tê gan, xúc xích,…)
- Các sản phẩm từ thịt lên men: nem chua,…
- Trứng cá: trứng cá tuyết, trứng cá muối,…
- Sò điệp, cá trích, cá thu, cá hồi tôm càng, tôm hùm, cá cơm, cá mòi, nước mắm,…

Người bệnh gout nên loại bỏ thức ăn nhóm III, đặc biệt khi đang đau cấp tính. Ăn hạn chế thực phẩm nhóm II (tăng sữa, trứng để thay thế), tránh ăn các loại nước dùng, nước hầm, nước rau củ... để giảm bớt lượng purin của thức ăn hòa tan trong nước. 

Ngoài ra, bệnh nhân cần tích cực uống nhiều nước, đặc biệt là nước khoáng kiềm để tăng cường thải tiết acid uric qua nước tiểu. Bệnh nhân cần bỏ rượu, thậm chí cả rượu vang, rượu thuốc vì nó làm giảm bài tiết acid uric qua thận. Hạn chế đồ uống có tính lợi tiểu như nước ngọt có ga, trà, café, nước mát nấu từ thực vật (rau má, mía lau rễ chanh...) vì nó có cơ chế làm giảm bài tiết acid uric qua nước tiểu, nước uống ngọt nhiều đường sẽ làm tăng nguy cơ béo phì, một trongnhững yếu tố tăng nặng bệnh gout.

Chúng ta có thể cùng tham khảo thực đơn 1 tuần dành cho bệnh nhân gout của Bác sĩ Yên Lâm Phúc (Học viện Quân Y Hà Nội)

Bữa ăn	Thứ 2 + 4	Thứ 3 + 5 + 7	Thứ 6 + Chủ nhật
Tổng 2000kcal, người 60kg, lao động nhẹ, đạm 50g, béo 44g, bột đường 350g
Bữa sáng	Bánh mì trứng: 1 cái bánh mì + 1 quả trứng rán Sữa 200ml	Bánh cuốn thịt 150g Sữa 200ml	Bánh mì kẹp chả Sữa 200ml
Bữa trưa	Cơm 150g Lạc vừng rang 50g Bí xanh xào 200g Dưa hấu 200g Dầu ăn 1 thìa	Cơm 150g Trứng xào mướp đắng (trứng 2 quả) Rau muống xào tỏi Dầu ăn 2 thìa Chuối 2 quả	Cơm 150g Nem trứng (4 cái) Rau su hào xào Canh rau muống tương gừng (rau muống 200g) Dưa hấu 200g
Bữa chiều	Cơm 150g Tôm chay xào Canh mồng tơi nấu thịt (mồng tơi 200g) Xoài chín 200g Sữa 200ml (tối)	Cơm 150g Giò chay 100g Rau su su xào tỏi Cảnh rau đay nấu thịt (rau đay 200g) Mãng cầu chín 200g Sữa 200ml (tối)	Cơm 150g Pho mát 2 miếng Lạc vừng rang 20g Su hào luộc chấm vừng (1 củ) Nhãn lồng 200g Sữa 200ml (tối)

Chế độ sinh hoạt cho bệnh nhân gout

 - Trong cơn đau: tuyệt đối để khớp nghỉ ngơi vì sự vận động làm phóng thích nhiều hơn các tinh thể muối urat vào trong khớp. Hậu quả là khớp sưng đau nhiều hơn. Tốt nhất nằm nghỉ ngơi hoặc bất động bằng nẹp hay bột sẽ giúp giảm đau tốt hơn.

- Ngoài cơn đau: cần phải có chế độ lao động và sinh hoạt thích hợp với tình trạng khớp đau. Nếu làm quá sức sẽ làm khớp mau hư hơn.
+ Giảm cân, tránh béo phì.
+ Vận động nhẹ nhàng, vừa sức. Tập luyện nhẹ nhưng thường xuyên.
+ Tránh làm việc nặng, quá sức hoặc luyện tập thể thao với cường độ mạnh.
+ Giữ ấm cơ thể, tránh để lạnh, tránh dầm mưa lạnh.
+ Giữ tinh thần luôn thoải mái, tránh căng thẳng (stress là một trong những yếu tố gây phát cơn gout cấp).

Thông tin tham khảo hữu ích:

- Câu chuyện quả dứa và những cơn đau do Gout
- Những câu hỏi thường gặp về bệnh Gout